In België geldt een algemeen verbod op arbeid tijdens de 10 wettelijke feestdagen (Arbeidswet 16 maart 1971). Uitzonderingen bestaan voor specifieke sectoren of noodsituaties. Wie toch werkt, krijgt betaalde inhaalrust en, waar voorzien in een cao, soms ook een extra toeslag.
Wat zegt de wet?
- Basisregel: Werknemers mogen niet tewerkgesteld worden op de tien vastgelegde feestdagen per kalenderjaar.
- Publieke orde: Afwijken bij onderlinge overeenkomst is verboden; overtredingen leiden tot strafsancties en administratieve boetes.
Welke wettelijke feestdagen zijn er in België?
- Nieuwjaar
- Paasmaandag
- Dag van de Arbeid
- Hemelvaart
- Pinkstermaandag
- Nationale Feestdag
- O.L.V. Hemelvaart
- Allerheiligen
- Wapenstilstand
- Kerstmis
Wat als een feestdag op een zondag of sluitingsdag valt?
Valt een feestdag op een zondag of de vaste sluitingsdag van je bedrijf, dan moet je voor 15 december van het voorafgaande jaar een vervangingsdag vastleggen en in het arbeidsreglement publiceren.
Uitzonderingen: wanneer mag arbeid toch?
Uitzonderingsgrond Typische sectoren Juridische basis
Continu-bedrijven Energiecentrales, chemie, hoogovens,... KB's + cao's sector
Dringende herstelling Lekkage, pannes, gevaar voor bederf Art. 20 Arbeidswet
Detailhandel & horeca Bakkers, restaurants, tanks stations, ... Specifieke KB's + sector-cao 302
Vrijgestelde events Jaarbeurzen, kermissen, toerisme, ... Lokaal politiebesluit of sector-cao
Let op: gebruik dit niet als joker. Je moet objectief kunnen aantonen dat je activiteit binnen een erkende uitzondering valt.
Compensatie & loon
- Betaalde inhaalrust
- 4 uur gewerkt = volledige dag rust
- minder dan of gelijk aan 4 uur gewerkt = halve dag rust
- Loonregeling
- Basisloon loopt door voor de feestdag, ongeacht of je nu werkt of niet.
- Heb je gewerkt op een feestdag? Je loon wordt uitbetaald voor de gepresteerde uren + je krijgt een betaalde inhaalrustdag
- Sectorale toeslag: Sommige cao's (bv. horeca) legen een percentage bovenop het uurloon. Check zeker jouw paritair comité.
- Administratie
- Boek de inhaalrust op de individuele rekening
- Neem de betaalde rust binnen de 6 weken na de feestdag, tenzij de sector-cao dit anders bepaalt.
HR-aanpak: zo vermijd je boetes en personeelsfrictie
- Vooraf plannen
- Feestdagenkalender tot eind volgend jaar in je ATS of HRIS integreren.
- Shift-scenario's simuleren: minimal staffing, uitbesteden of sluiten.
- Communicatie
- Verstuur begin Q4 een overzicht van werk- en rustdagen naar je personeel.
- Maak de toelageregeling glashelder; onduidelijkheid kost vertrouwen.
- Contract & reglement updaten
- Voeg alle goedgekeurde uitzonderingen toe in het arbeidsreglement.
- Werk een sjabloon inhaalrustformulier; weg met losse blaadjes.
- Controledocumenten
- Arbeidsregister: extra kolom 'Feestdag' met reden van uitzondering.
- Bewijslast: hou e-mails of attesten bij (bv. dringende herstelling).
- Alternatieven
- Flexi-jobs in horeca: beperkt tot netto 12u op een feestdag, voordeel tarief bij cao-302.
- Studentenarbeid: mag, maar telt wel mee in de 475 uur.
- Interim: let op dat interims dezelfde toeslagregens krijgen; joint liability.
Veelgestelde vragen over werken op een feestdag
- Moet ik een toeslag betalen bovenop het gewone loon?
- Dit is niet verplicht door de wet. De meeste paritaire comités hebben wel een toeslag(bv. PC 124 bouw: 100% premie.) Raadpleeg dus zeker je cao.
- Wat als ik geen inhaalrust geef?
- Inspectie Toezicht op de Sociale Wetten kan boetes tot €4.800 per werknemer opleggen. Bovendie riskeer je loonachterstand met retroactieve interest.
- Kan ik de inhaalrust onbetaald laten?
- Nee. De rustdag wordt betaald alsof het een normale werkdag was (art. 9, Wet Feestdagen 4 jan 1974).
- Gelden dezelfde regels voor freelancers?
- Nee, freelancers vallen buiten de arbeidswet maar jij moet harde criteria voor schijnzelfstandigheid respecteren.
Conclusie
Werken op feestdagen kan legaal, maar alleen onder strikte uitzonderingen en mits correcte compensatie. Fouten kosten niet alleen boetes maar ook employer branding‑punten. Zet je spelregels vandaag nog zwart op wit, of laat het werk gewoon liggen tot na de feestdag.
